Vanmorgen in de auto, op weg naar werk, was in het nieuws dat er steeds meer mensen een jachtopleiding gaan doen. Ook meer vrouwen omdat 'men wil weten waar het vlees vandaan komt'. Het kwam mij over alsof je als jager op een saaie woensdagmiddag kunt zeggen: 'Kom. Laat ik eens een eend gaan knallen. Ik heb trek in Peking Duck..'.
Afgezien van het feit dat het volgen van een jachtopleiding bijzonder leerzaam is, komt er na het succesvol afronden van die opleiding nog heel wat bij kijken alvorens je misschien eens kan jagen. Ik heb dit al eens eerder verteld, maar wellicht handig om dat nog eens te doen, omdat de gemiddelde mens niet precies weet wat het allemaal omhanden heeft.
 |
| Studeren, studeren, studeren... |
In de opleiding leer je heel veel over de dieren die je als jager mag jagen. In Nederland is wild enkel het konijn, het haas, de eend en de fazant. Overig 'wild' bestaat niet. Grofwild zoals herten, reeën of het wilde zwijn, wordt in Nederland enkel geschoten (let wel: niet bejaagd) met een ontheffing omdat er bijvoorbeeld te veel schade is aan gewassen. Of, zoals in de Waterleidingduinen, dat het de klauwen uit loopt.
De opleiding bestaat uit drie delen, waarin je ook een examen moet afleggen:
- theorie
- schieten: hagel- en kogelgeweer
- praktijk
Theorie is een vrij dik boek wat je in feite uit je hoofd moet leren. Best veel. Schieten is optioneel. Dat hoef je niet persé te doen, maar dan mag je ook niet jagen daarna. Schieten is op kleiduiven (hagelgeweer) en met groot kaliber kogel (op een 100 meter baan op een schietschijf). Je leert daar hoe je veilig met je wapen moet omgaan, want in alles staat veiligheid voorop. En natuurlijk leer je raak te schieten, ook niet geheel onbelangrijk.
Praktijk is het nabootsen van een jacht waarin je wordt geleerd hoe je je moet gedragen, waar je op moet letten (weer: veiligheid) en afstanden schatten.
 |
| Examen in Houten |
Afijn. Als je dan geslaagd bent, heb je enkel maar het bewijs dat je het jachtexamen met goed gevolg hebt afgelegd. Dan mag en kan je nog niets. Met dit papiertje kan je wel je jachtakte gaan halen als je dat wilt. Dat hoeft niet persé: er zijn er die zo'n opleiding enkel doen om meer kennis te vergaren, niet om dan zelf te gaan jagen.
Maar naast dit papiertje heb je nog een aantal zaken nodig:
- jachtveld
- wapen
- kluis
- verzekering
Jachtveld
Als je in de bijzondere omstandigheid bent dat jij of je pa eigen grond heeft en dat dat dan groter is dan 40 hectare, dan heb je mazzel. Echter het overgrote deel van de cursisten heeft dat niet. Je moet dan 'toestemming' zien te krijgen van iemand, een eigenaar van zo'n jachtveld om ofwel in of buiten zijn gezelschap op dat veld te mogen jagen. In zijn gezelschap is in dit geval dat je enkel mee mag jagen als je een uitnodiging krijgt van hem (of haar). Dit verklaart hij met een formulier en met dat formulier - wat je ieder jaar opnieuw moet zien te verkrijgen - moet je naar de politie voor je jachtakte. Dit formulier is een formaliteit: een jachthouder kan er wel honderd uitgeven. Je mag toch niets zonder zijn toestemming. Maar je moet wel net iemand kennen die jou dit gunt. En ieder jaar op je knieën voor die gunst...
Overigens is het niet zo, dat je enkel door deze persoon mag of kan worden uitgenodigd. Het gaat hier in feite enkel om die schriftelijke toestemming, dat papiertje. Zoals gezegd: een formaliteit.
Wapen
Als je dan wilt gaan jagen doe je dat niet met je blote handen - wat overigens mag als je een houtduif in je eigen tuin op zo'n manier te pakken krijgt - dus moet je een wapen kopen. Een hagel of een kogelgeweer of allebei. Ik ga je niet vervelen met de verschillende soorten, want er zijn er tientallen - ook weer zoiets waar je als leek doorheen moet - maar ik ga ervan uit dat je bij een wapenhandelaar een wapen hebt uitgekozen. Die mag je dan niet mee naar huis nemen, maar je krijgt een bewijs dat je dat geweer hebt gekocht (in optie hebt genomen) en met dat bewijs moet je dan naar de politie.
Kluis
Je wapen mag je niet in de paraplubak bewaren of nonchalant aan de kapstok hangen: deze moet in een kluis. En deze kluis moet vast staan aan de muur. Daarnaast moet je munitie apart van je geweer bewaard worden. Mag wel in dezelfde kluis, maar daar zit dan een afgesloten compartiment in. Dus kluis kopen, vastzetten en wachten.
Verzekering
Je gewone WA-verzekering dekt niet de ongelukken die je kunt hebben als jager. Dus een aparte WA verzekering. Is verplicht. Als je ook in het buitenland wilt jagen, moet je daarvoor ook een aparte verzekering afsluiten.
Zo. Hè hè. We hebben alle papiertjes. Naast deze hierboven genoemde papieren moet je een aantal formulieren invullen waaronder eentje dat anderen verklaren dat je ok bent en geen moordneigingen vertoont.
We kunnen nu naar de politie. Onnodig te zeggen dat al deze papiertjes - behalve dat van het jachtveld even afhankelijk van hoe je dat hebt geregeld - geld kosten. De instanties spinnen er garen bij... Alles bij elkaar - dus opleiding en dat wat hierboven staat - ongeveer drieduizend euro (!).
Dus bij de politie moet je met de billen bloot en als je alles minutieus hebt ingevuld en alles goed hebt gedaan, zeggen ze dat ze het gaan regelen. Kan één tot wel acht weken duren. Dan komen ze in die tussentijd ook nog je kluis controleren, oftie wel vast staat en of het wel een goede kluis is.
En als je dan eindelijk je jachtakte hebt, kan je met die jachtakte je geweer gaan ophalen die al die tijd bij de wapenhandelaar op je heeft staan wachten. Eindelijk, eindelijk, eindelijk mag je dan jagen.
Denk je.
In veel gevallen - zoals ik - hangt het allemaal af van de connecties die je hebt. Als ik deze niet zou hebben gehad - vooral via mijn werk - dan had ik sinds het behalen van mijn jachtakte
nul, zero, null, korenga, tyhjä
keer kunnen gaan jagen.
In mijn geval moet je echt wachten tot iemand jou uitnodigt.
'Volgende week op de haas. Zin om mee te gaan?' Nooit nee zeggen natuurlijk. Ik ben overigens nog nooit als jager 'op het haas' geweest. Enkel nog maar als drijver en toen had ik mijn jachtakte nog niet eens.
Wel één keer op de vos - waar ik nog steeds mijn bedenkingen bij heb - en één keer op konijn en fazant.
Ik heb de mazzel dat mijn collega die ook jager is, veel jagers mét eigen veld kent. En via mijn werk - importeur van vizierkijkers - de mazzel hebben dat een leverancier je uitnodigt.
Zo heb ik net na het halen van mijn jachtakte in oktober vorig jaar, echt een week erna, mee kunnen gaan met een 'voor de voet' jacht op konijn en fazant en niet lang erna mocht ik mee naar Polen voor een drijfjacht. En dat is dan op grofwild, zoals dat heet: wild zwijn, ree en edelhert. Dat was nog een hele toer, want ik had enkel maar een hagelgeweer en moest toen in allerijl een kogelgeweer zien te regelen wat ik toen heb kunnen lenen van een wapenhandelaar met de welwillende medewerking van de politie. Nog steeds hulde.
En o ja: dan moest ik ook nog wel even een wapenpaspoort hebben, waarmee ik toestemming heb om een wapen te vervoeren naar en in het buitenland (kassa....)
Nu heb ik een hagel- en een kogelgeweer en zou ik in principe op ieder moment van de dag met iemand mee kunnen - let wel: dus nog altijd op uitnodiging - om te gaan jagen.
Begin juli zijn we wezen jagen in Duitsland. O ja, dan heb je nog wel even een Duitse jachtakte nodig... Ahhh! Weer tweehonderd euro. Voor een vers stukje betaalbaar wildbraad kan je beter naar de poelier gaan. Maar let wel: heel veel zogenaamd wild wat je in de supermarkt of bij de poelier koopt is gekweekt. Hert komt negen van de tien keer uit Nieuw-Zeeland. Gekweekt.
En dan nu de emoties. Waarom zou je gaan jagen? Omdat je wilt weten waar het vlees vandaan komt? Ten dele. Ik had (nog steeds) voordat ik ging jagen contact met een jager waar ik zo af en toe een paar kilo ree of hert kocht. Dus ik hoef zelf niet persé te gaan jagen. En toch doe ik het.
Als ik deze morgen Roelof Hemmen hoor zeggen dat hij het schieten van een dier niet leuk vindt, dan liegt hij. Leuk is ook niet het juiste woord.
Veel mensen hebben 'bokkenkoorts': dan ga je enorm shaken en trillen als je (eindelijk) een dier in het vizier krijgt wat 'vrij' is. Dat is de adrenaline die jou overneemt. Dan kan je niets meer. Ik heb dat ook twee keer gehad. Je hart gaat dan tekeer als een bezetene en dan kan je niet goed richten en dus niet goed schieten. Kijk dit filmpje (heel aandoenlijk...):
Het geeft wel degelijk een kick als je een dier in één keer neerlegt. Het geeft absoluut géén kick als je een dier 'ziek' schiet, dus niet in één keer dood, als het nog vlucht, nog vele meters soms kilometers. Dan sterft zo'n dier langzaam. Dat is echt k**. Ik heb dat gelukkig nog niet gehad.
Ik heb een wild zwijn geschoten, in één keer gestrekt, en een reebok die weliswaar 'afsprong' maar die nog geen tien meter verderop lag: direct dood, dwars door het hart.
En ja, dan komen de emoties. Bij het wilde zwijn meer omdat het mijn eerste dier was, bij het ree omdat het nog zo'n jong beestje was, zo mooi, zo klein.... ja. Best sneu. Dan komen er traantjes hoor. Reken maar. Maar ik eet vlees en ik durf de confrontatie aan. Het geweitje hangt aan mijn kast, het vlees (moet je overigens óók voor betalen!) en zijn velletje in de vriezer. Dat wil ik (ooit) nog eens gaan looien.
Wat is er nog meer 'mooi' aan jagen? Dat is de hele dag buiten zijn, het onopvallend bespieden van de daar wild levende dieren, het genieten van de geluiden van het bos. Maar dat kan je ook zonder geweer. En als jager heb je die keus: je kunt gaan 'jagen' en gewoon gaan zitten, genieten, veel zien, niet schieten. 'Ik heb niets gezien,' zeg je dan. Of je kunt inderdaad die oerdrift voelen opborrelen en aktief mee doen in deze - overigens nog grotendeels - mannenwereld.
Het is een gevoel die je aan een vervent anti-jager nooit kunt overdragen.
Een gevoel wat je aan iemand die het 'zielig' vindt nooit kunt uitleggen.
En er zijn strenge regels en ja, ook hier lopen horken rond die niet kunnen schieten of écht geen gevoel in hun donder hebben. Dat zijn niet de echte jagers. Dat zijn trofeejagers of testosteronjagers. Die alleen maar willen knallen. Die heb je. Helaas. Gaan naar Afrika en leggen flink geld neer om een wrattenzwijn - of erger: een jaguar - die gelokt is neer te knallen. Vinden ze leuk. Vinden ze stoer.
Ik niet.
Bij mij moet het productief zijn, dus het vlees mee, alles mee. Of dat het geschoten dier ten goede komt aan de plaatselijke slager of gemeenschap. Een trofee is mooi meegenomen, maar niet de hoofdzaak. Een reminder voor jou of een manier om het dier te danken voor zijn vlees.
